Performans Düşüklüğü Nedeniyle İşçinin İş Akdinin Feshi

Performans düşüklüğü nedeniyle iş akdinin feshedilmesi özellikle kurumsal ve büyük işyerlerinde karşılaşılan ve işçinin iş akdinin sona ermesine sebep olan bir fesih türüdür. Ancak birçok fesih türünde olduğu gibi bu fesih türünde de işverenin üzerine düşen sorumluluğun fazla olması sebebiyle çoğu zaman işe iade davalarında işveren aleyhine kararlar çıkmaktadır.

Performans düşüklüğü sebebiyle fesih nedir? Türk Hukuku’nda yeri bulunmakta mıdır?

Performans nedeniyle fesih, İş Kanunu’nda geçerli fesih türü olarak kabul edilen ve işe iade davalarında çoğunlukla işverenin aleyhine sonuçlanan bir fesih türüdür. Bunun sebebi ise Performans nedeniyle fesih yapmadan önce işverenin belli bir süreci işletmek zorunda oluşudur.

Performans düşüklüğü sebebiyle fesihten önce işverenin nasıl bir süreç yönetmesi gerekir?

Performans düşüklüğüne ilişkin işçinin mutlaka savunması alınmalıdır. Ayrıca, performansa yönelik değerlendirmeler fesihten önce yapılmalı ve işçiye gerekli uyarılar ihtarlar yapılarak işçinin savunması alınmalıdır. Bu noktada yapılan performans değerlendirme süreci ileride açılacak bir işe iade davası açısından önem teşkil etmektedir. Bir performans değerlendirme sisteminde;

İşverenin belirlediği performans kriterlerinin somut, işyeri koşullarına uygun ve ölçüme elverişli olması gereklidir.

Belirlenen performans kriterleri hakkaniyete uygun olmalı ve aynı konumdaki çalışanlara aynı zaman diliminde eşit olarak uygulanmalıdır.

İşverenin beklediği performans standartları önceden işçiye yazılı olarak bildirilmiş olmalıdır.

İşçinin performansına olumsuz yönde etki yapan nedenlerin ortadan kaldırması için gereken yapılmış olmalıdır.

Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu’nun 19. Maddesi “hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışına ve verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez” şeklindedir.Bu sebeple mutlaka işçinin savunması alınmaldıır.İşverenin performans değerlendirmesinin objektif olmaması durumunda işe iade kararının verilmesi muhtemeldir.

Yerleşik yargıtay içtihatlerinde performans düşüklüğünün araştırılmasında işverenden ciddi bir özen beklenmektedir. Örneğin iş sözleşmesi feshedilen işçinin aynı konumdaki diğer işçilerle karşılaştırılması, hatta bu karşılaştırma sırasında her insanın farklı yapı ve kabiliyete sahip olduğunun bile göz önünde bulundurulması gerektiği, işçinin verim düşüklülüğünün yaşlanma sebebiyle olması halinde ise işverenin bu duruma katlanmakla yükümlü olduğu belirtilmektedir.

Performans nedeniyle fesihlerde her zaman feshin son çare olarak uygulanması gerekmektedir. Açılan işe iade davalarında işveren lehine sonuçlanması bir hayli zor olup, performans değerlendirmesi yapılırken bu ihtimal göze alınmalı ve titizlikle objektif kriterlere dayanarak değerlendirme yapılmalıdır.